Akt oskarżenia to wniosek składany przez oskarżyciela do sądu. W piśmie tym oskarżyciel domaga się decyzji o uznaniu winy oskarżonego oraz wymierzeniu mu kary adekwatnej do popełnionego przez niego czynu. Kto i kiedy może wnieść akt oskarżenia? Jakie są jego rodzaje?
Rodzaje aktów oskarżenia
Zgodnie z procedurą karną akt oskarżenia może być publiczny, prywatny lub subsydiarny.
- Publiczny akt oskarżenia wnoszony jest przez oskarżyciela publicznego, czyli organ państwowy reprezentujący interes społeczny. Co do zasady oskarżycielem publicznym przed wszystkimi sądami jest prokurator. W tej roli może też wystąpić m.in. Policja, Straż Miejska, Państwowa Inspekcja Pracy, Naczelnik Urzędu Skarbowego, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Straż Graniczna czy Służba Leśna. Przestępstwa z oskarżenia publicznego ścigane są z urzędu lub na wniosek.
- Prywatny akt oskarżenia wnoszony jest przez oskarżyciela prywatnego, czyli pokrzywdzonego lub najbliższą mu osobę w przypadku przestępstw ściganych z oskarżenia prywatnego, tj. naruszenia nietykalności cielesnej, znieważenia czy zniesławienia. W tym wypadku to na poszkodowanym spoczywa obowiązek zgromadzenia dowodów świadczących o winie sprawcy.
- Subsydiarny akt oskarżenia może złożyć pokrzywdzony jako oskarżyciel subsydiarny w sytuacji, gdy prokurator dwukrotnie wydał postanowienie o umorzeniu postępowania lub odmowie jego wszczęcia, a poszkodowany złożył do sądu zażalenie na pierwsze postanowienie. Subsydiarny akt oskarżenia powinien być sporządzony i podpisany przez adwokata lub radcę prawnego.
Termin wniesienia aktu oskarżenia
Kodeks karny przewiduje konkretne terminy składania wniosków sądowych. Akt oskarżenia powinien zostać złożony przez oskarżyciela w ciągu 14 dni od zamknięcia śledztwa lub otrzymania aktu oskarżenia przygotowanego przez Policję. Prokurator sporządza akt oskarżenia sam lub opiera oskarżenie na akcie sformułowanym w policyjnym dochodzeniu. W sytuacji, gdy podejrzany jest tymczasowo aresztowany termin wynosi 7 dni.
