Złamanie prawa może przyjmować różne formy. Zgodnie z polskimi przepisami możliwe jest popełnienie w ten sposób wykroczenia lub przestępstwa (choć w mowie potocznej te dwa określenia często wykorzystywane są wzajemnie, w prawie wcale nie są sobie równe). To drugie dzieli się z kolei na występek oraz zbrodnię. Największe znaczenie podczas klasyfikacji czynu ma jego szkodliwość. Często, ale nie zawsze, jest to wartość szkody (na przykład skradzionego przedmiotu) oraz umyślność jej wyrządzenia. W tym artykule wskażemy najważniejsze różnice pomiędzy tymi pojęciami.
Czym charakteryzuje się przestępstwo?
Przestępstwo to czyn zabroniony przez prawo pod groźbą kary. Musi być zawinione, zakazane w momencie jego popełnienia (prawo nie może działać pod tym względem wstecz), a jego szkodliwość społeczna musi być dość duża. Przestępstwami zajmuje się prawo karne, a za jego regulację odpowiada Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny. To właśnie ten akt prawny wskazuje karę grożącą za dane przestępstwo. Może być to grzywna lub pozbawienie wolności na okres przynajmniej jednego miesiąca.
Tak jak zostało wspomniane, przestępstwo może być zbrodnią lub występkiem. Rozróżnia je przede wszystkim przewidywana kara, a także szkodliwość czynu oraz jego umyślność – zbrodnia zawsze popełniona jest celowo. Zbrodnia karana jest pozbawieniem wolności na przynajmniej trzy lata. Wszystkie czyny zabronione wiążące się z niższą karą, ale nie będące wykroczeniami, mają charakter występku.
Czym cechuje się wykroczenie?
Wykroczenia to zabronione czynności o stosunkowo niskiej szkodliwości społecznej. W przeciwieństwie do przestępstw nie reguluje ich Kodeks karny, ale ustawa z dnia 20 maja 1971 Kodeks wykroczeń. Popełnienie ich wiąże się z karą, ale mniejszą niż w przypadku złamania prawa karnego. Może być to nagana, grzywna w wysokości do pięciu tysięcy złotych, spędzenie czasu w areszcie lub pozbawienie wolności na czas nie dłuższy niż jeden miesiąc. Bardzo często sąd nakazuje również naprawienie wyrządzonej szkody, a w wielu przypadkach także przeproszenie pokrzywdzonego.
