Każdy obywatel na mocy prawa cywilnego ma prawo do ochrony dóbr osobistych. Niestety precyzyjne ich zdefiniowanie jest dość problematyczne, ponieważ mają charakter niematerialny, nie można ich poczuć i zobaczyć. Należą do nich między innymi te dobra, które związane są z osobą ludzką i dotyczą jej godności. Wartości te są jednak na tyle istotne, że podlegają cywilnej i karnej ochronie prawnej. Jak zatem można chronić dobra osobiste?
Podstawa prawna
Dobra osobiste są przymiotem każdej osoby fizycznej niezależnie od wykształcenia, pozycji czy dochodów. W art. 23 Kodeksu Cywilnego wymienione zostały przykładowe dobra osobiste – zalicza się do nich między innymi zdrowie, wolność, cześć, swobodę sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnicę korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukową, artystyczną, wynalazczą i racjonalizatorską. Należy jednak pamiętać, że nie stanowią one wyczerpującego zbioru. Oznacza to, że ochronie mogą podlegać także inne, nieuwzględnione w ustawie dobra. Katalog ten może być stale rozwijany przez kolejne orzecznictwa, można go również modyfikować zależnie od zmiany stosunków społecznych. Osoba, której dobra osobiste zostały naruszone w sposób bezprawny, ma prawo wystąpić na drogę sądową przeciwko osobie, która dopuściła się naruszenia tych dóbr. Dlatego tak ważne jest, aby wiedzieć, jakie roszczenia przysługują nam w ramach ochrony dóbr osobistych.
Jakie środki można wykorzystać do ochrony dóbr osobistych?
Jeżeli czyjeś dobro osobiste naruszono bezprawnym działaniem innej osoby, pokrzywdzony może domagać się ochrony swoich dóbr osobistych. Środki ochrony dóbr osobistych zostały wymienione w Kodeksie Cywilnym. Można je podzielić na majątkowe i niemajątkowe. Żądanie zaniechania działania naruszającego dobra osobiste stanowi środek niemajątkowy. W tym wypadku osoba naruszająca czyjeś dobra osobiste musi zaprzestać działań godzących w czyjeś dobre imię. W innym przypadku osoba podejmująca działania naruszające dobra osobiste innych może być zobowiązana do naprawy skutków tych działań poprzez wydanie stosownego oświadczenia w prasie, poprzez wypłatę świadczenia pieniężnego lub żądanie pieniędzy z zamiarem przeznaczenia ich na cel społeczny. Poszkodowany w wyniku naruszenia dóbr osobistych może również wystąpić o odszkodowanie za straty moralne. Takie działanie zaliczane jest do środków majątkowych. Co istotne, żądania te nie przedawniają się.
